Ο όρος στυτική δυσλειτουργία περιγράφει την παρατεταμένη αδυναμία έναρξης ή διατήρησης της στύσης , εξαιτίας της οποίας μπορεί να αδύνατη ή μη ικανοποιητική η σεξουαλική επαφή.
Οι αιτίες της στυτικής δυσλειτουργίας διαχωρίζονται σε οργανικές, ψυχογενείς και μεικτές. Η πλειονότητα των περιπτώσεων οφείλεται σε οργανικά αίτια.
Οι αιτίες ομαδοποιούνται ως εξής:
• Ψυχογενείς
• Νευρογενείς (σκλήρυνση κατά πλάκας, Parkinson, σακχαρώδης διαβήτης κλπ)
• Αρτηριακές (υπέρταση, καρδιαγγειακές νόσοι)
• Φαρμακευτικές (ηρεμιστικά, αντικαταθλιπτικά)
• Ενδοκρινικές (ορμονική ανεπάρκεια, υπερ- και υποθυρεοειδισμός)
• Ανατομικές αίτια και παθήσεις
Διάγνωση
Για τη διάγνωση της στυτικής δυσλειτουργίας απαιτούνται εμπειρία και εξειδικευμένες γνώσεις, καθώς σε πολλές περιπτώσεις τα αίτια είναι μεικτά και έτσι η θεραπεία θα πρέπει να είναι στοχευμένη.
Για να γίνει η διάγνωση, αρχικά είναι απαραίτητη η λήψη πλήρους ουρολογικού, ιατρικού και ανδρολογικού ιστορικού. Επίσης θα πρέπει να πραγματοποιηθεί κλινική εξέταση, η οποία περιλαμβάνει τον έλεγχο σε πέος και όρχεις, και αν είναι απαραίτητη η δακτυλική εξέταση του προστάτη αδένα.
Τέλος, θα πρέπει να γίνει απεικονιστικός έλεγχος, ο οποίος περιλαμβάνει τις εξής εξετάσεις:
• Βασικές (Γενική ούρων. Σάκχαρο αίματος)
• Γενικές (Τεστοστερόνη ορού, τριγλυκερίδια, Χοληστερόλη)
• Εξειδικευμένες (Διερεύνηση νυκτερινών στύσεων (Rigiscan), Έγχρωμο Doppler των αρτηριών του πέους)
Αν οι τιμές αποκλίνουν από το φυσιολογικό, απαιτούνται συμπληρωματικές εξετάσεις όπως αξονική ή μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου, υπερηχογράφημα προστάτη κ.α.
Τα τελευταία χρόνια δίνεται έμφαση στο συσχετισμό της στυτικής δυσλειτουργίας με καρδιολογικές παθήσεις. Έτσι είναι πια αποδεκτό ότι η στυτική δυσλειτουργία μπορεί να προηγείται ή να έπεται καρδιαγγειακής βλάβης, ως εκ τούτου θεωρείται απαραίτητος ο καρδιολογικός έλεγχος στη διερεύνηση των προβλημάτων στύσης.
Θεραπεία
Α. Συντηρητική
Αν γίνεται λήψη φαρμακευτικής αγωγής η οποία προκαλεί στυτική δυσλειτουργία, θα πρέπει να διακοπεί ή αντικατασταθεί.
1ης γραμμής θεραπεία
Περιλαμβάνει αναστολείς της φωσφοδιεστεράσης, όπως η σιλδεναφίλη (Viagra), η ταδαλαφίλη (Cialis) και η βαρδεναφίλη (Levitra) και απομορφίνη.
Τα φάρμακα αυτά θα πρέπει να χορηγούνται κατόπιν πλήρους διερεύνησης του ασθενούς από τον ανδρολόγο και η δοσολογία εξαρτάται από την ηλικία του ασθενούς και το λοιπό ιστορικό του.
Οι ανεπιθύμητες ενέργειες που μπορεί να εμφανιστούν κατά τη διάρκεια της θεραπείας είναι οι ακόλουθες:
• Κεφαλαλγία
• Εξάψεις
• Ζάλη
• Δυσπεψία
2ης γραμμής θεραπεία
Περιλαμβάνει ενδοπεϊκές ενέσεις με αγγειοδιασταλτικές ουσίες, που χρησιμοποιούνται σε περίπτωση αποτυχίας από τη χρήση των αναστολέων της φωσφοδιεστεράσης.
3ης γραμμής θεραπεία
Η θεραπεία αυτή συνίσταται σε τοποθέτηση ενδοπεϊκής πρόθεσης. Οι πεϊκές προθέσεις χωρίζονται σε 2 είδη: με αντλία (υδραυλικές) και χωρίς αντλία (μη υδραυλικές). Οι υδραυλικές προθέσεις αποτελούνται από ένα ζεύγος ραβδωτών συσκευών, μία αντλία και ένα reservoir, που είναι φτιαγμένα από ελαστομερές της σιλικόνης. Όταν ο ασθενής επιθυμεί να έχει στύση, απελευθερώνει υγρό πατώντας την αντλία, οπότε γεμίζουν οι κύλινδροι που είναι τοποθετημένοι στα σηραγγώδη σώματα και επιτυγχάνεται στύση. Μετά το τέλος της σεξουαλικής επαφής, πατώντας ξανά την αντλία, το υγρό επιστρέφει στο reservoir και το πέος γίνεται πλαδαρό.
Η πεϊκή πρόθεση προτείνεται στις ακόλουθες καταστάσεις:
• Σε οργανικής αιτιολογίας στυτική δυσλειτουργία ως 3ης γραμμής θεραπεία
• Σε απουσία ανταπόκρισης άλλης θεραπείας ή μη αποδοχής της
• Σε πλήρως ενημερωμένο ασθενή
Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερο έδαφος κερδίζει η θεραπεία με κρουστικά κύματα. Είναι μια εντελώς ανώδυνη θεραπεία η οποία εφαρμόζεται σε περιπτώσεις έως και μέτριας βαρύτητας στυτική δυσλειτουργία. Μέχρι σήμερα, αν και εφαρμόζονται διάφορα θεραπευτικά σχήματα, δεν είναι ξεκάθαρο το σχήμα, η συχνότητα και ο αριθμός των κρουστικών κυμάτων που πρέπει να εφαρμοστούν.
Β. Χειρουργική
Οι επεμβάσεις επαναγγείωσης του πέους χωρίζονται σε αρτηριακές και φλεβικές.
Η επαναγγείωση προτείνεται:
• Σε νέους άνδρες < 45 ετών χωρίς προδιαθεσικούς αγγειακούς παράγοντες
• Σε περιπτώσεις βλάβης στις αρτηρίες του πέους μετατραυματικής αιτιολογίας.
Οι χειρουργικές επεμβάσεις στη στυτική δυσλειτουργία πλέον δεν εφαρμόζονται στον ίδιο βαθμό όπως παλιότερα, καθώς ακολουθούνται από υψηλά ποσοστά υποτροπών.
